Botontkalking, wat moet je weten!

Botontkalking, maar liefst één op de vier vrouwen en één op de twaalf mannen krijgt hiermee te maken. Wat is hier nu de oorzaak van dat vrouwen meer kans hebben op botontkalking? En wat kunnen we doen om botontkalking te voorkomen en/of het proces te vertragen? In deze blog lees je meer;

Bot opbouw 

Het bot is een actief weefsel net als bijvoorbeeld spieren. Vanaf je geboorte is het lichaam bezig met bot opbouw tot ons 35e levensjaar. Daarna worden je botten langzaam steeds minder stevig. Dit geldt voor iedereen. De botopbouw wordt gestimuleerd door onder andere voeding en beweging.

Maar waarom hebben vrouwen meer kans op botontkalking?

Dit komt voornamelijk door een veranderende huishouding. Het risico op osteoporose wordt verhoogd door een laag oestrogeenpeil bij vrouwen tijdens en na de menopauze of door abnormale afwezigheid van de menstruatie (bijvoorbeeld bij vrouwen met anorexia nervosa) en bij mannen door een te lage testosteronspiegel.

Hebben de genen ook invloed?

Jazeker! Erfelijke factoren spelen een rol in het ontstaan van osteoporose. Wanneer een van beide ouders, een broer of een zus osteoporose heeft en al een heupbreuk heeft gehad, neemt de kans toe. Bovendien lijkt er een verband te bestaan tussen bepaalde wijzigingen in de genen en de kans dat iemand een lagere botmassa en botbreuken erft.

Waarom is bewegen nu eigenlijk goed voor je botopbouw?

Als je actief je botten belast, is dat een belangrijk signaal voor je botten om sterk te blijven. Bewegen tegen de zwaartekracht in geeft de meeste botbelasting en het beste resultaat. Goede voorbeelden hiervan zijn: wandelen, traplopen, hardlopen, tennissen, dansen, touwtje springen. Een dagelijkse wandeling is al effectief. Voor een maximaal effect moet je stevig doorstappen (ca. 5 km/per uur).

Melk is goed voor...

Hoewel we worden opgevoed met de stelling dat melk goed is voor onze botten lijkt het tegenovergestelde waar. In landen waar veel melk wordt gedronken komt botontkalking meer voor. Daar komt ook de hilarische uitspraak van Walter Wallet (voedingsepidemioloog) vandaan: “Wie botbreuken wil voorkomen, kan beter zijn koe niet meer melken, maar de koe mee uit wandelen nemen”. In melk bevindt het calcium zich als calcium carbonaat (dit is helaas ook de vorm die in veel supplementen gebruikt wordt). Dit is voor een mens een slecht opneembare vorm van calcium.

Ook bevat melk verzadigd vet dat de opname van calcium vermindert. En als laatste bevat melk de mineralen calcium-magnesium en fosfor niet in een voor een mens geschikte verhouding. Omdat een kalfje zo snel moet groeien bevat koemelk veel fosfor (ten opzichte van moedermelk), en dit hoge fosforgehalte is weer mede verantwoordelijk voor de slechte opname van calcium bij mensen.

Welke voedingsstoffen zijn dan wel belangrijk bij botontkalking?

• Eiwitten zijn niet alleen nodig voor sterke spieren, maar ook voor gezonde botten. De botten bestaan namelijk voor ongeveer de helft uit eiwitten. Een lage eiwitinname lijkt een verminderde opname van calcium tot gevolg te hebben, een verminderde botdichtheid en een verhoogd botverlies.
• Vitamine D is noodzakelijk voor de opname van mineralen in het bot. Deze vitamine wordt gevormd door blootstelling van de huid aan direct zonlicht. Het belang van vitamine D in de preventie en behandeling van botontkalking is jarenlang onderschat. Een van de belangrijkste functies van vitamine D is het bevorderen van de opname van calcium en fosfor uit de voeding. Daarmee zorgt vitamine D voor het behoud van sterke botten en een sterk gebit.
• Vitamine K2 is een belangrijke voedingsstof voor de botstofwisseling en botmassa. In een recente studie bleek dat toediening van vitamine K2 aan postmenopauzale vrouwen gedurende 3 jaar er toe leidde dat de sterkte van het bot in het heupgewricht gelijk bleef, terwijl deze in de placebogroep met gemiddeld anderhalf procent per jaar afnam!
• Visolie. Botontkalking is gerelateerd aan het verlies van de hormoon productie. Om de hormoonaanmaak te regelen moet het lichaam over de juiste stoffen beschikken; prostaglandinen. De prostaglandinen die nodig zijn voor de hormoonhuishouding worden gevormd uit onverzadigde vetten, zoals de omega 3 verzuren EPA en DHA uit vis. 
• Magnesium. Bij osteoporose staat Calcium vaak in de belangstelling. Calcium is nodig voor sterke en gezonde botten, dat is zeker waar! Maar wist je dat Magnesium minstens zo belangrijk is?!  Magnesium is ervoor om de botten ook enigszins flexibel te houden zodat ze niet te snel breken.  Daarnaast activeert dit mineraal het enzym alkalische fosfatase. Dit eiwit ondersteunt de vorming van nieuwe calciumkristallen in het botweefsel.  Maar er is nog een reden om naast calcium ook magnesium in te nemen voor het behoud van sterke botten. Wanneer er uitsluitend calcium wordt ingenomen, signaleert het lichaam een overschot aan dit mineraal. Vervolgens wordt er calcium aan de botten onttrokken, waardoor deze zwakker worden. Dit proces kan voorkomen worden door altijd calcium in combinatie met magnesium in te nemen.
                                                                                                                                                                                                                                                                                                       

Samenvatting en advies; Ter preventie van botontkalking wordt, als basis, een volwaardige voeding en aanvulling van de voeding met een hoog gedoseerd, breed samengesteld multivitaminen / mineralenpreparaat aangeraden. Belangrijk supplementen bij botontkalking zijn vitamine D en calcium/magnesium. Vitamine K2 en visolie kunnen zeker bij ernstige vormen van osteoporose een belangrijke aanvulling zijn.

Voor meer informatie over botontkalking of bepaalde voedingsstoffen kun je langskomen in de winkel voor deskundig advies. 

Deze blog is niet ter vervanging van een arts of specialist. Tussen kruiden, vitaminen en medicijnen kunnen er wisselwerkingen zijn. Overleg eerst met een specialist alvorens men gebruiken gaat.